新規更新April 02, 2019 at 10:09AM
【外部リンク】
Ngô Thị Chính
TT 1234:
'''Hiền phi Ngô Thị Chính''' (賢妃吳氏政, [[1792]] - [[1843]]), hay còn đọc trại thành '''Ngô Thị Chánh''', còn có tên khác là '''Kiều''', là một người vợ của vua [[Minh Mạng]] trong [[lịch sử Việt Nam]].
== Tiểu sử ==
Bà Chánh là con gái của ông [[Ngô Văn Sở]], nguyên quán ở huyện Đăng Xương, phủ Thừa Thiên, sau vào ở làng Thuận Nghĩa, Gia Định. Ông Sở nguyên là quan tư mã triều [[Tây Sơn]], về sau theo về với đức Thế Tổ [[Nguyễn Ánh]]. Năm [[1799]], ông theo giúp [[Võ Tánh]] thủ thành Quy Nhơn. Đến đời Gia Long được phong Chưởng Cơ làm Quản Đạo ở trấn Thanh Hoa Ngọai. Sau phạm tội bị cách chức rồi mất. Mẹ của bà Chánh họ Nguyễn, tên là Đích.
Bà Chánh được chọn vào hầu [[Minh Mạng]] khi ông còn là Hoàng tử, và là người vợ thứ 2 (sau bà [[Hồ Thị Hoa]] mẹ đẻ của vua [[Thiệu Trị]]). Bà sinh cho nhà vua tổng cộng 5 Hoàng tử, 4 Hoàng nữ<ref name="NPT243">Nguyễn Phước tộc, sách đã dẫn, trang 243</ref>.
Năm [[1820]], [[Minh Mạng]] lên kế vị. Do lúc này bà Hồ Thị Hoa đã mất bên bà Chánh là người vợ lớn nhất trong số tất cả các bà ở nội cung. Ban đầu được phong làm Cung tần, sau là Hiền tần hàng Tam giai. Đến năm [[1836]] được phong làm Hiền phi hàng Nhất giai, đứng đầu trong số các hậu cung của [[Minh Mạng]]. Bài chiếu sắc phong năm đó có đoạn<ref>https://ift.tt/2I6cJiw>
:''Đoái tưởng Hiền tân họ Ngô, con dòng của giống, xứng trang nghi phạm trong sáu cung! Ngươi theo trẫm từ lúc tiềm đế đến bây giờ hơn 30 năm khi phong tiêu, khi viện quế, khi gối phụng, khi màn loan, đỡ tráp nâng khăn, đoan trang nét ngọc, thức khuya dậy sớm, chầu chực ven màn. Càng sùng quyến chừng nào lại càng khiêm thuận chừng nấy. Vậy nên, lệ ban gia mới định, liền chiếu luật gia phong.''
Năm [[1822]], Minh Mạng hạ chiếu phục chức cho ông [[Ngô Văn Sở]], và chọn con trai ông (em của bà Hiền phi) là [[Ngô Văn Thắng]] làm quan chức Cai đội. Theo một số ý kiến ghi lại, Bà Ngô Thị Chính thường sinh sự với các bà khác vì cậy được vua yêu, khiến Minh Mạng nhiều khi lâm vào cảnh khó xử. Tương truyền bà Hiền phi thường nói những người thân cận rằng dù vua có yêu mình cỡ nào thì khi chết cũng chỉ có hai bàn tay không. Vua biết vậy nên khi bà mất đã thân hành đến chỗ bà nằm mà đặt vào tay 2 nén vàng, để khỏi ra đi với hai bàn tay không. Điều này cũng mâu thuẫn với gia phả họ Nguyễn Phước thì bà Hiền phi được ghi lại là mất vào năm 1843, sau vua [[Minh Mạng]] 2 năm<ref>Tôn Thất Bình, sách đã dẫn, trang 12.</ref>.
Năm [[1843]] thời vua Thiệu Trị, bà Hiền phi Chánh qua đời, hưởng thọ 52 tuổi, thụy là Tuệ Khiết. Dựng nhà thờ ở xã Phú Xuân, mộ ở làng Châu Chử, huyện Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên<ref name="NPT243"/>.
== Hậu duệ ==
Bà Chánh có với vua Minh Mạng tổng cộng 5 con trai, 4 con gái; trong đó có 6 người sống tới tuổi trưởng thành
* [[Nguyễn Phúc Chính]] ([[26 tháng 8]], [[1807]] - [[1808]]). Hoàng tử thứ 2, mất sớm<ref>Nguyễn Phước tộc, sách đã dẫn, trang 286</ref>.
* Vĩnh Tường quận vương [[Nguyễn Phúc Miên Hoành]] (12 tháng 7 năm 1811 － 23 tháng 11 năm 1835). Hoàng tử thứ 5<ref>Nguyễn Phước tộc, sách đã dẫn, trang 289</ref>.
* [[Nguyễn Phúc Ngọc Tông]] (17 tháng 7 năm 1812 － 3 tháng 4 năm 1824). Hoàng nữ trưởng, mất sớm<ref>Nguyễn Phước tộc, sách đã dẫn, trang 317</ref>.
* An Phú công chúa [[Nguyễn Phúc Khuê Già]] (hay Chương Già, 12 tháng 8 năm 1813 － 28 tháng 4 năm 1865). Hoàng nữ thứ 2. Lấy [[Nguyễn Văn Túc]]<ref>Nguyễn Phước tộc, sách đã dẫn, trang 317 - 318</ref>.
* Lộc Thành công chúa [[Nguyễn Phúc Uyển Diễm]] (1815 － 29 tháng 8 năm 1836). Hoàng nữ thứ 3. Lấy [[Võ Văn Mỹ]]<ref>Nguyễn Phước tộc, sách đã dẫn, trang 318</ref>.
* Phú Bình quận vương [[Nguyễn Phúc Miên Áo]] (4 tháng 1, 1817 － 1 tháng 2 năm 1865). Hoàng tử thứ 6<ref>Nguyễn Phước tộc, trang 289 - 290</ref>.
* Hòa quốc công [[Nguyễn Phúc Miên Quân]] (31 tháng 8 năm 1828 － 17 tháng 8 năm 1863). Hoàng tử thứ 40<ref>Nguyễn Phước tộc, trang 305</ref>.
* Nguyễn Phúc Thụy Thục (1829 － 12 tháng 6 năm 1835). Hoàng nữ thứ 32.
* Quảng Hóa quận công [[Nguyễn Phúc Miên Uyển]] (12 tháng 2 năm 1833 － 30 tháng 11 năm 1893). Hoàng tử thứ 60<ref>Nguyễn Phước tộc, trang 312</ref>.
== Xem thêm ==
* [[Minh Mạng]]
* [[Hồ Thị Hoa]]
* [[Nguyễn Phúc Miên Hoành]]
== Tham khảo ==
* Tôn Thất Bình (1993), ''Đời sống cung đình triều Nguyễn'', Nhà xuất bản Thuận Hóa
* Hội đồng trị sự Nguyễn Phúc Tộc (1995), ''Nguyễn Phúc Tộc thế phả'', Nhà xuất bản Thuận Hóa
== Chú thích ==
[[Thể loại:Hậu phi Việt Nam]]
[[Thể loại:Sinh 1792]]
[[Thể loại:Mất 1843]]
== Tiểu sử ==
Bà Chánh là con gái của ông [[Ngô Văn Sở]], nguyên quán ở huyện Đăng Xương, phủ Thừa Thiên, sau vào ở làng Thuận Nghĩa, Gia Định. Ông Sở nguyên là quan tư mã triều [[Tây Sơn]], về sau theo về với đức Thế Tổ [[Nguyễn Ánh]]. Năm [[1799]], ông theo giúp [[Võ Tánh]] thủ thành Quy Nhơn. Đến đời Gia Long được phong Chưởng Cơ làm Quản Đạo ở trấn Thanh Hoa Ngọai. Sau phạm tội bị cách chức rồi mất. Mẹ của bà Chánh họ Nguyễn, tên là Đích.
Bà Chánh được chọn vào hầu [[Minh Mạng]] khi ông còn là Hoàng tử, và là người vợ thứ 2 (sau bà [[Hồ Thị Hoa]] mẹ đẻ của vua [[Thiệu Trị]]). Bà sinh cho nhà vua tổng cộng 5 Hoàng tử, 4 Hoàng nữ<ref name="NPT243">Nguyễn Phước tộc, sách đã dẫn, trang 243</ref>.
Năm [[1820]], [[Minh Mạng]] lên kế vị. Do lúc này bà Hồ Thị Hoa đã mất bên bà Chánh là người vợ lớn nhất trong số tất cả các bà ở nội cung. Ban đầu được phong làm Cung tần, sau là Hiền tần hàng Tam giai. Đến năm [[1836]] được phong làm Hiền phi hàng Nhất giai, đứng đầu trong số các hậu cung của [[Minh Mạng]]. Bài chiếu sắc phong năm đó có đoạn<ref>https://ift.tt/2I6cJiw>
:''Đoái tưởng Hiền tân họ Ngô, con dòng của giống, xứng trang nghi phạm trong sáu cung! Ngươi theo trẫm từ lúc tiềm đế đến bây giờ hơn 30 năm khi phong tiêu, khi viện quế, khi gối phụng, khi màn loan, đỡ tráp nâng khăn, đoan trang nét ngọc, thức khuya dậy sớm, chầu chực ven màn. Càng sùng quyến chừng nào lại càng khiêm thuận chừng nấy. Vậy nên, lệ ban gia mới định, liền chiếu luật gia phong.''
Năm [[1822]], Minh Mạng hạ chiếu phục chức cho ông [[Ngô Văn Sở]], và chọn con trai ông (em của bà Hiền phi) là [[Ngô Văn Thắng]] làm quan chức Cai đội. Theo một số ý kiến ghi lại, Bà Ngô Thị Chính thường sinh sự với các bà khác vì cậy được vua yêu, khiến Minh Mạng nhiều khi lâm vào cảnh khó xử. Tương truyền bà Hiền phi thường nói những người thân cận rằng dù vua có yêu mình cỡ nào thì khi chết cũng chỉ có hai bàn tay không. Vua biết vậy nên khi bà mất đã thân hành đến chỗ bà nằm mà đặt vào tay 2 nén vàng, để khỏi ra đi với hai bàn tay không. Điều này cũng mâu thuẫn với gia phả họ Nguyễn Phước thì bà Hiền phi được ghi lại là mất vào năm 1843, sau vua [[Minh Mạng]] 2 năm<ref>Tôn Thất Bình, sách đã dẫn, trang 12.</ref>.
Năm [[1843]] thời vua Thiệu Trị, bà Hiền phi Chánh qua đời, hưởng thọ 52 tuổi, thụy là Tuệ Khiết. Dựng nhà thờ ở xã Phú Xuân, mộ ở làng Châu Chử, huyện Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên<ref name="NPT243"/>.
== Hậu duệ ==
Bà Chánh có với vua Minh Mạng tổng cộng 5 con trai, 4 con gái; trong đó có 6 người sống tới tuổi trưởng thành
* [[Nguyễn Phúc Chính]] ([[26 tháng 8]], [[1807]] - [[1808]]). Hoàng tử thứ 2, mất sớm<ref>Nguyễn Phước tộc, sách đã dẫn, trang 286</ref>.
* Vĩnh Tường quận vương [[Nguyễn Phúc Miên Hoành]] (12 tháng 7 năm 1811 － 23 tháng 11 năm 1835). Hoàng tử thứ 5<ref>Nguyễn Phước tộc, sách đã dẫn, trang 289</ref>.
* [[Nguyễn Phúc Ngọc Tông]] (17 tháng 7 năm 1812 － 3 tháng 4 năm 1824). Hoàng nữ trưởng, mất sớm<ref>Nguyễn Phước tộc, sách đã dẫn, trang 317</ref>.
* An Phú công chúa [[Nguyễn Phúc Khuê Già]] (hay Chương Già, 12 tháng 8 năm 1813 － 28 tháng 4 năm 1865). Hoàng nữ thứ 2. Lấy [[Nguyễn Văn Túc]]<ref>Nguyễn Phước tộc, sách đã dẫn, trang 317 - 318</ref>.
* Lộc Thành công chúa [[Nguyễn Phúc Uyển Diễm]] (1815 － 29 tháng 8 năm 1836). Hoàng nữ thứ 3. Lấy [[Võ Văn Mỹ]]<ref>Nguyễn Phước tộc, sách đã dẫn, trang 318</ref>.
* Phú Bình quận vương [[Nguyễn Phúc Miên Áo]] (4 tháng 1, 1817 － 1 tháng 2 năm 1865). Hoàng tử thứ 6<ref>Nguyễn Phước tộc, trang 289 - 290</ref>.
* Hòa quốc công [[Nguyễn Phúc Miên Quân]] (31 tháng 8 năm 1828 － 17 tháng 8 năm 1863). Hoàng tử thứ 40<ref>Nguyễn Phước tộc, trang 305</ref>.
* Nguyễn Phúc Thụy Thục (1829 － 12 tháng 6 năm 1835). Hoàng nữ thứ 32.
* Quảng Hóa quận công [[Nguyễn Phúc Miên Uyển]] (12 tháng 2 năm 1833 － 30 tháng 11 năm 1893). Hoàng tử thứ 60<ref>Nguyễn Phước tộc, trang 312</ref>.
== Xem thêm ==
* [[Minh Mạng]]
* [[Hồ Thị Hoa]]
* [[Nguyễn Phúc Miên Hoành]]
== Tham khảo ==
* Tôn Thất Bình (1993), ''Đời sống cung đình triều Nguyễn'', Nhà xuất bản Thuận Hóa
* Hội đồng trị sự Nguyễn Phúc Tộc (1995), ''Nguyễn Phúc Tộc thế phả'', Nhà xuất bản Thuận Hóa
== Chú thích ==
[[Thể loại:Hậu phi Việt Nam]]
[[Thể loại:Sinh 1792]]
[[Thể loại:Mất 1843]]
https://ift.tt/2uKcZeR
